Καλά Χριστούγεννα
Αυτές τις μέρες ας σκεπτόμαστε κι ας βοηθήσουμε όλοι με τα περισσεύματα της καρδιάς μας τη φτώχεια τόσων συνανθρώπων μας που πεινάνε και ιδιαίτερα ας συναισθανόμαστε την θλίψη των παιδιών που εφέτος θα στερηθούν και τα απολύτως απαραίτητα. Ας σκεφτόμαστε, την ανασφάλεια των εργαζομένων, την απόγνωση των άνεργων, των μεταναστών, το μέλλον των νέων γενιών που ο πυώδης καπιταλισμός το προδικάζει αιματηρά δυσοίωνο. Εφέτος ιδιαίτερα τα Χριστούγεννα δεν φέρνουν χαρά, αντίθετα αν θέλουμε να αντισταθούμε έφθασε η ώρα της ειλικρινούς περισυλλογής μας. Τα Φετινά Χριστούγεννα σαμποτάρετε τα πανάκριβα show των καναλιών. Έχω την εντύπωση ότι η πλαστική και χρυσοποίκιλτη χαρά τους δεν ταιριάζει στη ράτσα μας, ιδιαίτερα όταν την ράτσα μας την έχουν τόσο στριμώξει οι πολιτικές του συστήματος των διαφθαρμένων, των αλαζόνων φιλοτομαριστών και των άπληστων ηλίθιων.

ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΠΑΤΡΙΩΤΕΣ

Τμήμα αρματωμένων της Κατοχής σε γιορτή της εξόδου του Μεσολογγίου.

Πίνακας Άγγελου Κότσαρη

Η πώτη ναυτιλία του Μεσολογγίου. Από το βιβλίο του κ. Α. Αλεξανδρή Αναβίωση της θαλάσσιας μας δύναμης κατά την Τουρκοκρατίαν.

Προπολεμικό Μεσολόγγι

Η Πρώτη ναυτιλία του Μεσολογγίου και του Γαλαξειδίου.
Αεροφωτογραφία Προπολεμικού Μεσολογγίου
Μπροστά το Λιμάνι

.....Το εμπόριον και η ναυτιλία απετέλεσαν ανέκαθεν, όχι απλώς μέσα βιοπορισμου, αλλά τας βασικάς- θα έλεγε κανείς- ασχολίας, εις τας οποίας ο Έλλην πάντοτε διέπρεψε και εξακολουθεί να διαπρέπει (2). Ήτο λοιπόν φυσικόν, προς τας γνωρίμους του εξ' αταβισμού και παραδοσεως ταύτας ασχολίας να τραπή το εν δουλεία Γένος και εις αυτάς να αναζητήση κάποιαν ελάφρυνσιν των δεινών του κατά τους μαύρους και σκοτεινούς εκείνους χρόνους.

Ειδικότερα ο σπουδαίος Ιστοριογράφος ε. α Ναύαρχος Κ. Α. Αλεξανδρής αυτά έλεγε το 1960 σε όμορφη Ελληνική γλώσσα, προσπαθώντας να εξηγήσει το πάθος του Έλληνα από αρχαιοτάτων χρόνων με τη θάλασσα και την μέσα απ' αυτό εκμετάλευση της, ιδιαίτερα κατά τους χρόνους της Τουρκοκρατίας.
Ειδικότερα ο αναφερόμενος ανωτέρω συγγραφέας, παραθέτοντας γνώμες ιστορικών (όπως ο Δ. Κόκκινος, ο Δ. Α. Ζακυθηνός, ο Κ. Παπαρρηγόπουλος, ο C. D Raffenel,) παρακάτω εξηγεί πως, υπό τις δεδομένες κοινωνικοπολιτικές συνθήκες που επικρατούσαν στην πατρίδα μας κατά την Τουρκοκρατία, Ενετοκρατία, Γαλλοκρατία και Αγγλοκρατία, αναβίωσε και ήκμασε πάλι σε ολόκληρη τη Μεσόγειο το θαλάσσιο εμπόριο από Έλληνες ναυτικούς, ειδικότερα τον ΙΖ΄αιώνα. Αναλυτικότερα επεξηγεί τους λόγους που βοήθησαν, ώθησαν, εξανάγκασαν τους υπόδουλους Έλληνες να στραφούν στην θάλασσα και πάλι με σκοπό, να επιβιώσουν μεν, αλλά και να δημιουργήσουν σιγά, σιγά και την οικονομική και την πολιτιστική υποδομή της επανάστασης του 1821.

Μεσολόγγι πριν τον βο παγκόσμιο πόλεμο

Μετά την εφιαλτική παρένθεση των πρώτων χρόνων του 16ου αιώνα, οπότε κατηργήθησαν τα ελάχιστα προνόμια που απολάμβαναν οι Έλληνες και ιδιαίτερα μετά το 1638, οπότε το παιδομάζωμα κατηργήθη, (άνω των 5. οοο.οο ανδρών ήταν το προηγούμενο φοβερό αποτέλεσμα του επαχθούς μέτρου του παιδομαζώματος που πήραν οι Τούρκοι ενάντια των Ελλήνων και των άλλων υπόδουλων λαών,) άρχισαν να αναδεικνύονται Ελληνικοί εμπορικοί οίκοι εις τα Ιωάννινα, Πρέβεζα, Άρτα και Μεσολόγγι. Μαζί με τους εμπορικούς τούτους οίκους αρχίζει και τα πρώτα βήματα και η εμπορική ναυτιλία. Την εποχή εκείνη οι Βενετοί εκυριάρχουν ακόμη εις την Αδριατικήν και εξήσκουν το εμπόριο των μέσω των Ελλήνων εμπόρων των Ιωαννίνων βάσει των ευνοϊκών προνομίων που σ’ αυτούς παραχώρησε ο Σινάν Πασάς , ( Σ. Βορείου σελ. 12-13 και Δ. Α. Ζακυθηνός σελ 3,). Οι Ιωαννίτες τούτοι έμποροι λόγω της εξαιρετικής των ικανότητας, αλλά και λόγω της αριθμητικής των υπεροχής, είχαν συγκεντρώσει εις χείρας των το εμπόριον ολοκλήρου της περιφέρειας. Με την πάροδο του χρόνου το Γαλλικόν προξενείο της Άρτας εστράφη προς τους τελευταίους και επέτυχε να τους πείσει, όπως χρησιμοποιούν Γαλλικά πλοία και μάλιστα με χαμηλούς ναύλους δια την μεταφοράν των εμπορευμάτων τους εις την Ιταλίαν. (επιστολή Γάλλου προξένου DubroKa εις τον υπουργόν κόμητα Maurepas)

Πάντως μετά το πέρας του πολέμου της Πολωνικής διαδοχής (1733-1738)˙ και μετά διάφορες ανακατατάξεις στον ναυτικό διαμετακομιστικό ρόλο διαφόρων μεγάλων χωρών, όπως Ισπανίας, Γαλλίας αλλά και μικρότερων τόπων, όπως της Γένοβας, της Μάλτας, της Καταλονίας και της Μαγιόρκας, τα πλοία των οποίων, υπό την Αγγλικήν προστασία ανταγωνίζονταν την Γαλλική ναυτιλία˙ στο ναυτικό προσκήνιο, αν και εξασθενημένη παρέμεινε και η Βενετία, η οποία απαλλάσσοντας τα εις την Κέρκυρα φθάνοντα πλοία των τελωνειακών δασμών ( πλήν του 1%) κατέστησε την τελευταία τόπον διακομιδής εμπορευμάτων μέσω αυτής με πλοία, εκ των έναντι αυτής Ηπειρωτικών ακτών προς την Ευρώπη, –της έστω εν εμβρυώδει ακόμη καταστάση-εμφανιζόμενης Ελληνικής Εμπορικής ναυτιλίας. Ελληνικά πλοιάρια χωρητικότητας 10- 15 τόνων συμμετείχαν πλέον στο διαμετακομιστικό δια θαλάσσης εμπόριο, εν τω μέσω κυρίως του Αγγλογαλλικού ανταγωνισμού, ιδίως αφ’ ότου οι Άγγλοι, προκειμένου να κτυπήσουν τα Γαλλικά συμφέροντα, διόρισαν ως πρόξενον τον Ηπειρώτην έμπορον Θεοδόσιον Πάνου.
Ο επιτήδειος και πολυμήχανος τούτος άνδρας, αφού κατ’ αρχήν κατόρθωσε βαθμιαίως να διοχετεύσει το ελληνικό εμπόριο εις Αγγλικά πλοία, αγόρασε εν συνεχεία δύο πλοία, -εις το έν εκ των οποίων διόρισε Έλληνα πλοίαρχο- και τα ετοποθέτησε εις την γραμμήν προς την Μεσσήνη της Σικελίας. Αφ’ έτερου έκτοτε τα μικρά πλοιάρια (10- 15 τον.) Ελληνικής πλοιοκτησίας άρχισαν να πληθύνωνται. Τα πλοιάρια αυτά εναυπηγούντο από Έλληνες έμπειρους ναυπηγούς με πρώτη ύλη την άφθονο ναυπηγήσιμο ξυλεία των δασών του ποταμού Λούρου. Η ποιότης της εν λόγω ξυλείας ήταν τόσο καλή ώστε επί μακρόν το Γαλλικόν πολεμικόν ναυτικό επρομηθεύετο μεγάλες ποσότητες από αυτή στα στην Τουλώνα ναυπηγεία του. Επίσης τα πλοιάρια αυτά επηνδρούντο εξ’ ολοκλήρου από Έλληνες των οποίων την ναυτολογίαν των απηγόρευαν οι Γάλλοι στα πλοία των. Τα πλοιάρια αυτά βέβαια λόγω του μικρού μεγέθους των δεν διεκινδύνευαν απόπλους εις ανοικτήν θάλασσαν. Επίσης τα ίδια αυτά πλοιάρια λόγω του ότι ανήκαν εις υπηκόους του Σουλτάνου δεν ήταν επιτρεπτό να απομακρύνονται των χωρικών υδάτων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, λόγω και του ότι η σημαία των δεν απελάμβανε του δικαιώματος αμοιβαιότητας εις λιμένας του εξωτερικού.
Δια να αντιμετωπίσουν εν τούτοις οι Γάλλοι των εκ της ανάπτυξης της Ελληνικής ναυτιλίας δυσχερειών, αφ’ ενός ηναγκάσθησαν να εξεύρουν κεφάλαια και δυνατότητας κέρδους παραιτούμενοι μέρους των κερδών, αφ’ ετέρου δε ήλθαν σε συμβιβασμό με τον Θ. Πάνου διανέμοντες τα κέρδη κατ’ αναλογίαν 2/3 υπέρ εαυτών και 1/3 υπέρ των παρ’ αυτού εκπροσωπουμένων Άγγλων. Μετά τον θάνατο όμως του Γάλλου προξένου Bouille ο συμβιβασμός Άγγλων και Γάλλων εματαιώθει το δε έτος 1740 καθαιρέθηκε ο Πάνου. Ο Γάλλος πρόξενος, ο αντικαταστήσας τον Bouille, κατέβαλε μεγάλες προσπάθειες να προσελκύσει τους Έλληνες εμπόρους προς τα Γαλλικά πλοία δια παροχής εις αυτούς συμπλοιοκτησίας επί των πλοίων τούτων. P. masson σελίδες 364, 384, και 412.
Ο επακολουθήσας πόλεμος της Αυστριακής διαδοχής (1740) και μάλιστα ο εντονώτερος ανταγωνισμός των ευρισκομένων σε διαμάχη Άγγλων και Γάλλων κατ’ αυτόν ήταν αυτός που δεηυκόλυνε την εισδοχή σημαντικού αριθμού ελληνικών εμπορικών πλοίων προς εξυπηρέτησιν των γραμμών προς Ιταλικούς λιμένας και προς την Ανατολικήν Μεσόγειον.

Ιστορία ελληνικού έθνους Παπαρηγόπουλου.

Μέγας Μάγιστρος των Ιπποτών της Μάλτας

Μεσαιωνικό ιπποτικό και θρησκευτικό τάγμα, το οποίο στη διάρκεια της μακράς ιστορίας του πήρε πολλά ονόματα. Αρχικά καλούνταν και Σπιταλιώτες ή Οσπιτάλιοι Ιππότες του Αγίου Ιωάννη της Ιερουσαλήμ, Ιππότες της Ρόδου ή απλώς Ιωαννίτες.
Το τάγμα αυτό είναι ίσως το αρχαιότερο από τα ιπποτικά τάγματα. Το ίδρυσαν το 1048 -ενώ οι Άγιοι Τόποι βρίσκονταν υπό την κυριαρχία των μουσουλμάνων- ευσεβείς έμποροι από το Αμάλφι, προκειμένου να προσφέρουν στέγη, τροφή αλλά και περίθαλψη στους Λατίνους προσκυνητές του Πανάγιου Τάφου. (απόσπασμα από Ιππότες της Μάλτας - Live-Pedia.gr - )
Ιδιαίτερα από την ώραν τότε που ο Μέγας Μάγιστρος των Ιπποτών της Μάλτας εν έτει 1740 εχαρακτήρισε τα Ελληνικά πλοία Χριστιανικά και εδέχθη να τα προστατεύση, άρχισε πλέον πραγματικά η ιστορία της υπό την Τουρκοκρατίαν δημιουργίας ελληνικής εμπορικής ναυτιλίας. Η πρώτη κοιτίς της ούτω αναβιούσης ελληνικής ναυτιλίας ήτο το Μεσολόγγι.

Από μία επιστολή του προαναφερομένου Γάλλου προξένου Bouille πληροφορούμεθα ότι το 1745 ήσαν νηολογημένα εις τον λιμένα του Μεσολογγίου άνω των 50 πλοίων Φούστες , Πολάκες, Ταρτάνες, Μπριγκαντίνια, Φρεγάτες και Μαρτίγγος, χωρητικότητος, των μεγαλυτέρων εξ’ αυτών μέχρις 180 τόννων, τα οποία λόγω της προστασίας των Ιπποτών της Μάλτας, αφ’ ενός και της προτιμήσεως των Ελλήνων εμπόρων αφ’ ετέρου, αντηγωνίζοντο επιτυχώς τα Γαλλικά. (– Σ. Βορείου σ. 24-25- Πρέπει επίσης να ληφθή υπ’ όψιν, ότι δια μερικά εκ των πλοίων τούτων ενδιεφέροντο οικονομικώς και τούρκοι, πράγμα που εξησφάλιζεν εις αυτά και την προστασίαν των τοπικών Οθωμανικών Αρχών.) -Την ίδιαν εποχή υπήρχε στο Μεσολόγγι Γαλλικό υποπροξενείο. Ιστορία ελληνικού έθνους, Τουρκοκρατία, Βενετοκρατία σελ. 198.-

Μακέτα από εμπορικό πλοίο εποχής

Το επόμενον έτος ο Bouille αναφέρει ότι εις τα Μεσολογγίτικα αυτά πλοία περιήλθεν εξ' ολοκλήρου η ακτοπλοϊα της «σκάλας», ότι ο αριθμός των ηυξήθη δι’ αγοράς νέων και μάλιστα μεγάλων – συμπεριλαμβανομένων και «ταρτανών» -

Ταρτάνες σε Γαλλικό Λιμάνι έργο: Theo van Rysselberghe Port De Cette, Les Tartanes Theo van Rysselberghe

αποδίδει δε τάς επιτυχίας των εις το ότι εχρησιμοποίουν ταύτα , εις μεν τους υπό την Οθωμανικήν Αυτοκρατορίαν λιμένας σημαίαν Τουρκικήν, εις δε τους Χριστιανικούς σημαίαν φέρουσαν την εικόνα της Παναγίας 1 ( αναφορά Bouille). Βλέπομεν λοιπόν έκτοτε την εν σπαργάνοις Ελληνικήν ναυτιλίαν να χρησιμοποιή «σημαίας ευκαιρίας» - καθώς τας ονομάζομεν σήμερον- και να πραγματοποιή προόδους χάρις εις ταύτας. Περί τα τέλη του έτους το Μεσολογγίτικα πλοία εκυριάρχουν απολύτως εις τας εκ του λιμένος τούτου μεταφοράς και δι ουδεμίαν άλλην σημαίαν ημπορούσε πλέον να γίνη λόγος 2 ( Αναφορά του ιδίου από 30.12.1746. βλέπε και Κ. Σάθα, Το Ελληνικόν εμπορικόν ναυτικόν του Μεσολογγίου κατά τάς εκθέσεις των Προξένων της Ενετικής δημοκρατίας. – οικονομική επιθεώρησις- Δεκεμβρίου 1878 και 1879.) Πράγματι έξ μόλις μήνας αργότερα διάφορα πλοία Νεαπόλεως και έν Σουηδικόν , ηναγκάζοντο να αποσυρθούν από την εξυπηρέτησιν του λιμένος τούτου.

Τελικώς το ναυτικόν του Μεσολογγίου με την οικονομική συνεργασία Ζακυνθινών και Ιθακήσιων έφθασε σε αριθμό τα 80 πλοία, πλην όμως τα πλείστα κατεστράφησαν κατά την επανάστασην των αδελφών Ορλώφ.

Γρηγόρης Ορλωφ ο ισχυρός άνδρας στην αυλή της Τσαρίνας Αικατερίνης. Τα αδέλφια Θεόδωρος και Αλέξης Ορλωφ ήταν αυτά που ξεσήκωσαν τους Έλληνες κατά το 1770.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ ΔΙΑ ΤΑ ΑΝΩΤΕΡΩ:
Κατά τον ξεσηκωμό το 1770 των Ελλήνων υπό των αδελφών Ορλόφ δεν απουσίασε και το Μεσολόγγι που επαναστάτησε κι αυτό, όπως αναφέρθηκε, με αρχηγό τον Παναγιώτη Παλαμά. Αφού απομάκρυναν οι Μεσολογγίτες τους λίγους Τούρκους που ζούσαν εκεί, οπλίσθηκαν, άνοιξαν τάφρο γύρω από την πόλη, οχύρωσαν τις νησίδες της λιμνοθάλασσας και ζήτησαν από τον Θεόδωρο Ορλόφ να τους ενισχύση μέ ένα πλοίο, που τον εξοπλισμό του θα τον ανελάμβαναν οι ίδιοι. Ο Παλαμάς όμως, όταν λίγο αργότερα στάλθηκε από τους συμπολίτες του να επαναλάβη το αίτημα των Μεσολογγιτών, κατάλαβε την αδυναμία των Ρώσων να τους βοηθήσουν και συνέστησε στους συμπατριώτες του να εγκαταλείψουν την πόλη, μια και δεν μπορούσαν να την υπερασπίσουν μόνοι τους. Πραγματικά, οι Μεσολογγίτες, αφού αντιμετώπησαν επί μία εβδομάδα επίθεση των Δουλτσινιωτών πειρατών που συνέπρατταν με τους Τούρκους, επωφελήθηκαν από τον περισπασμό των πρώτων σε επιχείρηση εναντίον της Πάτρας, εγκατέλειψαν ομαδικά την πόλη τους και κατέφυγαν άλλοι στο κοντινό Αιτωλικό και άλλοι στα Επτάνησα. Οι Δουλτσινιώτες μετά την παράδοση του Αιτωλικού, όπως θα δούμε παρακάτω, κατέστρεψαν και πυρπόλησαν το εγκατελειμμένο Μεσολόγγι και τα 80 καράβια των κατοίκων του.

Πάντως εκτός των οικονομικών πόρων εκ της ναυτιλίας το 1782 στο Μεσολόγγι έχει επεκταθεί εκ της Κορινθίας και η καλιέργεια και το εμπόριο της σταφίδος. Ο Beaujour υπολογίζει την παραγωγή της Πελοποννήσου, του Μεσολογγίου και του Αιτωλικού σε 10.000οοο βαριές βενετικές λίτρες (1 βαριά βενετική λίτρα = 476,998 χγ). επίσης ο Pouqeuville (4, 269-270) υπολογίζει ως εξής το εμπορικό ισοζύγιο της Πρέβεζας και του Μεσολογγίου κατά το έτος 1803 Πρέβεζα: Εξαγ= 5.804.063.π. Εισαγωγές =5.390.902. Ενεργητικό=403.161 (8%). Μεσολόγγι: Εξαγ.= 701.578 π. Εισαγωγές =776.618. Παθητικό= - 75.040.

Στοιχεία από την βιογραφία του elix de Beaujour.Σπούδασε στο Aix-en-Provence, αργότερα στο Παρίσι και εν τέλει εισήλθε στο διπλωματικό σώμα. Ήταν διαδοχικά γραμματέας της τάξεως του Μονάχου το 1790 στη Δρέσδη και το 1791. Υπήρξε γενικός πρόξενος στην Ελλάδα το 1794 και Γενικός Επιτετραμένος Πρόξενος, στη Σουηδία το 1799.

Μνημείο του Felix de Bonjour

Ενώ οι πληροφορίες από την Ιστορία του Ελληνικού έθνους φαίνεται να αποδέχονται την πλήρη υποβάθμιση του εμπορικού ναυτικού στο Μεσολόγγι μετά το 1770 και μάλιστα από το 1780, εν τούτοις ο κος Κ. Παπαθανασόπουλος, οικονομικός ιστοριογράφος, στο βιβλίο του Ελληνική εμπορική ναυτιλία (1833- 1856) του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τράπεζας, παραθέτει οικονομικά κυρίως στοιχεία, που ενώ δεικνύουν την σταδιακή μείωση των εμπορικών πλοίων στο Μεσολόγγι, παρ’ όλα αυτά επιβεβαιώνουν πως και στις αρχές του 19ου αιώνα το Μεσολόγγι, αν και σε μικρό βαθμό εξακολουθεί να διατηρεί, μικρή μεν, αλλά αξιόλογη εμπορική ναυτική δύναμη.
Οι πληροφορίες που διαθέτουμε για το μέγεθος του ελληνικού εμπορικού στόλου από το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα μέχρι το τέλη των ναπολεοντείων πολέμων είναι αποσπασματικές και δεν επιτρέπουν μια ακριβή εκτίμηση της αριθμητικής του ανάπτυξης.

Pouqueville με φόντο τα Γιάννενα
Ο Pouqueville, η μόνη γενική πηγή που διαθέτουμε για τα χρόνια πρίν από την Επανάσταση, ανεβάζει για το έτος 1813 τον αριθμό των πλοίων σε 615 και τους ναυτικούς σε 37.526 άνδρες. Η συνολική χωρητικότητα του ελληνικού εμπορικού στόλου, για το ίδιο έτος, υπολογίζεται σε 153.580 τόνους και τα κανόνια με τα οποία ήταν εξοπλισμένα τα πλοία σε 5.878. Παρά το γεγονός ότι μερικές από τις εκτιμήσεις του Pouqueville, ιδίως για τον αριθμό των κανονιών και τη χωρητικότητα, φαίνονται υπερβολικές, όπως παρατηρεί ο Γ. Λεονταρίτης, το πραγματικό μέγεθος της εμπορικής ναυτιλίας πρέπει να ήταν πολύ μεγαλύτερο. Συγκεκριμένα, ο Pouqueville δεν περιλαμβάνει στους υπολογισμούς του τα πλοία των Ιονίων νησιών, του Μεσολογγίου, όσα υπήρχαν στην Πελοπόννησο και στον Πειραιά, και ιδιαίτερα τα πλοία τα οποία με βάση την Κωνσταντινούπολη ταξίδευαν στην Μαύρη Θάλασσα ή έπαιρναν μέρος στις νηοπομπές Κωνσταντινούπολης- Αλεξάνδρειας.
Το 1813 το ελληνικό εμπορικό ναυτικό μπαίνει σε μια περίοδο παρακμής, που συνεχίζεται μέχρι τις παραμονές της Ελληνικής Επανάστασης. Η αποκατάσταση της ειρήνης στη Μεσόγειο και η πτώση των τιμών των σιτηρών μετά το 1815 ανακόπτουν την εντυπωσιακή άνοδο της ελληνικής ναυτιλίας. Ο αριθμός των ταξιδιών γίνεται σταθερός και τα ποσοστά από τα κέρδη των εμπόρων, που την πρώτη δεκαετία του 19ου αιώνα ξεπερνούσαν συχνά το 100%, στα 1820 και 1821 πέφτουν στο επίπεδο των 18% και 20%. Από τα προβλήματα που δημιουργούνται δοκιμάζονται το σύνολο των ναυτικών νησιών του Αιγαίου και περισσότερο τα μικρότερα. Εκεί τα προβλήματα γίνονται ιδιαίτερα αισθητά και προσλαμβάνουν το χαρακτήρα οικονομικής κρίσης. Το χερσαίο εμπόριο της Βαλκανικής δοκιμάζεται ανάλογα. Εδώ η κρίση συμπίπτει με τις δυσκολίες και τα εμπόδια που θα γεννήσει η επικράτηση ειδικών τοπικών συνθηκών, οι οποίες δεν ευνοούν την εμπορική δραστηριότητα (Σερβική Επανάσταση) και σχετίζεται άμεσα με την είσοδο του αμερικανικού βαμβακιού στην ευρωπαϊκή αγορά καθώς επίσης και με την ακμή του λιμανιού της Τεργέστης.
Και για την ιδιαιτέρα κρίσιμη αυτή φάση της ελληνικής ναυτιλίας οι πληροφορίες που διαθέτουμε είναι πάλι αποσπασματικές. Σύμφωνα με μια επίσημη έκθεση που έστειλε ο Pouqueville στις γαλλικές αρχές (με ημερομηνία 26 Ιουλίου 1816) από την Πάτρα, όπου υπηρετούσε ως πρόξενος από το 1815, το 1816 το ελληνικό εμπορικό ναυτικό διέθετε συνολικά 530 πλοία ( 337 με οθωμανική σημαία και 191 με ελληνική) επανδρωμένα με 16.481 άνδρες και εξοπλισμένα με 4.935 κανόνια. Οι εκτιμήσεις αυτές του Pouqueville βασικά επιβεβαιώνουν τις προγενέστερες εκτιμήσεις του, αφού στο συνολικό αριθμό των 530 πλοίων χωρητικότητας πάνω από 100 τόνους δεν περιλαμβάνονται τα πλοία που ανήκαν στο Γαλαξίδι, στην Κύμη, στην Πάτρα και δεν αναφέρονται πάντοτε τα πλοία της Κάσου. Αν μάλιστα λάβουμε υπόψη τη μεταγενέστερη παρατήρηση του Γάλλου συγγραφέα σύμφωνα με την οποία ο αριθμός των ελληνικών πλοίων είχε αυξηθεί από το 1813 ως το 1821 κατά το ένα τρίτο ενισχύονται σημαντικά οι υποθέσεις των ιστοριογράφων του Αγώνα που ανεβάζουν τον αριθμό των εμπορικών πλοίων του Αιγαίου τις παραμονές της Επανάστασης σε 700.
Με την έναρξη του αγώνα στην Πελοπόννησο, τα εμπορικά πλοία των ναυτικών νησιών συγκροτούν το στόλο της Επανάστασης. Το εμπορικό ναυτικό μετατρέπεται σε επαναστατική ναυτική δύναμη που συμβάλλει πολλαπλά και αποφασιστικά στην επιτυχία για την τοπική επικράτηση και στην σταθεροποίηση της Επανάστασης στην Ελλάδα.
Δυστυχώς τα στοιχεία που διαθέτουμε, μέχρι σήμερα, δεν επιτρέπουν να σχηματίσουμε μια ακριβή εικόνα ούτε της συνολικής χωρητικότητας του ελληνικού εμπορικού ναυτικού το 1821 ούτε πολύ περισσότερο, του αριθμού των πλοίων που πήραν μέρος συνολικά στόν Αγώνα. Έτσι, θα μπορούσαμε στην συνέχεια να εκτιμήσουμε καλύτερα το κόστος συμμετοχής του εμπορικού ναυτικού στην Επανάσταση, το μέγεθος των απαιτήσεων των εμποροκαραβοκυραίων από το νεοσύστατο Κράτος καθώς επίσης και το ρόλο του τελευταίου στην προσπάθεια του να καταστήσει αποδοτικό τον σημαντικό αυτό τομέα της οικονομικής του δραστηριότητας.



Συνεχίζεται

Δευτέρα Γυμνασίου. Διακρίνεται η καθηγήτρια των αρχαίων κα Ξενούλη, ο γυμνασιάρχης κος Παπαβασιλόπουλος, η καθηγήτρια Γαλλικών κα Σοφία Αγαλιώτη.

Η φωτογραφία ευγενώς μου παραχωρήθηκε από παλιό συμμαθητή μου τον Δημήτρη Μπακατσέλο. Είναι τραβηγμένη περίπου το 1953 έξω από την πόρτα της Παλαμαϊκής Σχολής. Η Δεσποινίδα Ξενούλη τα χρόνια εκείνα εθεωρείτο από τις πιο όμορφες καθηγήτριες του Γυμνασίου, ήταν φίλη των μαθητών και από τις πιο καλές δασκάλες χωρίς ιδιαίτερη αυστηρότητα μπορώ να πω γλυκιά!. Ο Γυμνασιάρχης Περικλής Παπαβασιλόπουλος ήταν μεν αυστηρός αλλά κατά δίκη μου εκτίμηση δίκαιος και συνετός άνθρωπος και καθηγητής. τώρα για την Σοφία τι να πω, αφού στο μάθημά της έπαιρνα πάντα 18 χωρίς βέβαια να μάθω ποτέ Γαλλικά. Όσο δέμας της έλλειπε τόσο δραστήρια ήταν και.. "για το καλό μας!" άλλο τόσο ήταν αυστηρή. Πιθανόν το 1955 απέβαλε ολόκληρη τάξη, δεν ξέρω για πόσο καιρό, όταν στήνοντας νυχτερινό καρτέρι στο σπίτι κάποιου δημοσίου υπαλλήλου από κάτω από το σπίτι του Τάκη του Γιωτόπουλου έπιασε στα πράσα ολόκληρη τάξη μαθητριών της να κάνει το πρώτο, τολμηρό για το Μεσολόγγι, μικτό πάρτι, ντεμπουτάροντας και χορεύοντας, "ασέμνως"!..... με μουσική, από δίσκους στα πρωτοκυκλοφορούντα τότε πικάπ, σε χορούς όπως ρούμπα, μάμπο και τσα, τσά !
Η δύστυχη δεν είχε κατορθώσει να πληροφορηθεί από τους σπιούνους της "τάξης και ηθικής" των χρόνων της, ότι ο Κινσεϋ είχε ήδη κυκλοφορήσει μεταφρασμένος και στην Ελλάδα, κι ότι η σεξουαλική απελευθέρωση ήταν ade portas! Δυο χρόνια αργότερα δυο τρείς προοδευτικοί αξιωματικοί και οι δύο πανέμορφες και καλλίγραμμες κόρες του Ναύαρχου Πέχα, με τα στενά μάλλινα μαγιό τους οι μεν και με τα ολόσωμα αλλά το ίδιο αποκαλυπτικά σεμνό -άσεμνα μαγιό τους οι δε, έκαναν λεύτεροι το πρώτο μπάνιο ανθρώπων δημοσίως στο Λιμάνι του Μεσολογγίου και μάλιστα διασκεδάζοντάς το αρκετά! Οι μεσολογγίτες στην αρχή, αν και κοκαλωμένοι, έμειναν άναυδοι. Γρήγορα όμως έπειτα απ' αυτό οι νεολαίοι κυρίως του Μεσολογγιού, κι αφού τα διασκέδασαν με τα γνωστό μεσολογγίτικό τους χιούμορ ( κάτι ανάμεσα , απ’ τ’ αγγλικό και το σκωτσέζικο τ’ αστείο! Πιο κρύο δηλαδή κι από το άγγλικό!) αμέσως άλλαξαν τις λέξεις που γνωρίζανε καλά κι από παλιά, όπως το Bain mixte και το μπανιερό και τις έκαναν τώρα πλέον μπάνιο και μαγιό, ενώ την ίδια ώρα γαργαλισμένοι σφόδρα, από το μάτι τ’ άφθονο που υπήρχε στο λιμάνι, ξεπόρτισαν δειλά, δειλά σηκώνοντας για την αρχή, σ' υποστολή βεβαίως, τη ζαρωμένη τους παντιέρα , αλλά ταχέως πια αργότερα με πάθος και με φόρα γέμισαν πλέον για καλά κι ασφυκτικά το έρημο τσαρδάκι της δόλιας της Σοφίας του ασίκη Γιάννη Λιάκατα, στη δεξιά μεριά του λιμανιού, και του αυστηρού του Ναπολέοντα, λίγο πιο δίπλα αργότερα. Πιο ασφυκτικότερα σιγά, σιγά γέμιζαν κάθε μέρα το πίσω το δωμάτιο της Σοφίας, κάνοντας privee, τάχατες, σεμνοί όλοι κι όλες μαζί, en mixte, τι το πιο φυσικότερο από ένα απλό κι αθώο καθημερινό, μετά κι απ’ το θαλάσσιο, λίγο καυτό μα και γιαυτό πιο ευχάριστο μπάνακι! Αν τότε ερχόντανε στο Μεσολόγγι η φίλη μου η Σαπφώ φαντάζεστε με την φωνάρα της την μπάσα το πώς θα τους ξεφώνιζε!…Πάντως αυτοί κι αργότερα κι αυτές, όλο και περισσότερες μέρα με την ημέρα, μη σκοτιζόμενοι σιγά, σιγά σταλιά για Σόδομα και Γόμορρα με απλωτές και κρόουλ, που λίγο, λίγο το ‘μαθαν καλά, απ’ της Σοφίας το τσαρδί αργότερα πλέοντας κι αρμενίζοντας μεσ' σε βαθιά νερά εξύφαναν, μ’ άλλους μαζί διεθνώς, το κίνημα των Hippies και αρκετά αργότερα τον Μάη του 68!

Μαης 68. Πόσα δεν έγιναν τότε! Και πόσα οι τραπεζίτες και οι πατρώνες τους, - αφ' ενός σχέτοι και άσχετοι διαχειριστές και μεταπράτες της παγκόσμιας εξουσίας, - και αφ' ετέρου τα απολιθώματα του νέου συντηρητισμού, νεοφιλελεύθεροι πολιτικοί της ασυδοσίας της αγοράς και της διαπλοκής, δεν τα ξανάαλλαξαν προς το χειρότερο από τότε!

Πρώτος σχολιασμός για την σκοπιμότητα του βου blog μου.

Μεσολόγγι
Επειδή μέχρι σήμερα Ιστορικά δεν είναι απόλυτα εξακριβωμένος ο χρόνος ίδρυσης της πόλης του Μεσολογγίου˙ πέραν από σκόρπιες Ιστορικές πληροφορίες, Ελλήνων, κυρίως ξένων ευρωπαϊκών αρχείων Ενετικών, Γαλλικών, εκκλησιαστικών αρχείων κ.α καλό θα ήταν˙ δείχνοντας πρωτίστως όμως κάποια σοβαρότητα και δίχως κορώνες εθνικών βερμπαλισμών, (που δυστυχώς για καιροσκοπικούς πολιτικούς λόγους, συχνά κάποιοι δημοτικοί άρχοντες του παρελθόντος, κατά κακή συνήθεια και κατά ψευδεπίγραφο επιταγή, κυρίως εθνικοφρόνων εμμονών τους, λανθασμένα ακόμη και εθνικά,) έκαναν χρήση˙ να ανατρέξουμε ανασκουμπωνόμενοι σ’ όλες τις γνωστές πηγές και σ’ όσες από αμέλεια δεν τις γνωρίζουμε προκειμένου να μάθουμε και κυρίως να καταλάβουμε, πως επί αιώνες πριν ο ιδανικός αυτός τόπος για την γεωργία για την αλιεία, την κτηνοτροφία, ανάμεσα στις ζωοδότρες εκβολές των δύο μυθικών ποταμών Εύηνου και Αχελώου, έμεινε ακατοίκητος, έρημος, ή τουλάχιστον χωρίς ανθρώπους ειδικούς και οργανωμένους σε συντεχνίες ανάλογες με τις ανωτέρω αναφερόμενες τέχνες, ενώ στην αρχαιοελληνική περίοδο έσφυζε από ζωή. ( Παλαιά και Νεότερη Πλευρώνα, Καλυδώνα, Αλίκυρνα, Οινιάδες κ.α πιθανόν οικισμοί). Είναι καιρός να μάθουμε, πως εκ του μηδενός προέκυψε, αφενός ως εκ παρθενογένεσης το Μεσολόγγι, και μάλιστα από ιδρυτές Δαλματούς πειρατές˙ και αφ’ ετέρου πως, ω και πάλι του θαύματος, το Μεσολόγγι ανέπτυξε υπολογίσιμη, εμπορική, ναυτική δύναμη τον 16ου αιώνα στην Μεσόγειο, ( Βιβλιογραφία: του σπουδαίου Ιστοριογράφου Ναυάρχου Κ. Α. Αλεξανδρή.) εν σχέσει με μεγαλύτερες ναυτικές ευρωπαϊκές δυνάμεις, όπως της Βενετίας, της Γαλλίας, της Ισπανίας. Επιπλέον, πως στον τόπο αυτό αναπτύχτηκε προχωρημένος πανελλαδικά τέτοιος πολιτισμός, μέσα σε ακατανόητα πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, στα χρόνια τα προεπαναστατικά και μετά, έστω κι αν πρόλαβε στο ίδιο διάστημα να αναπτυχθεί ο πλούτος! Βεβαίως Ιστορικά πολλές νέες πόλεις γεννιόνται ανά τους αιώνες, αλλά στην προκειμένη περίπτωση για να απαντήσω λογικά στο ερώτημα των χρόνων ίδρυσης της πόλης του Μεσολογγίου, πέραν της αόριστης πληροφόρησης από σκόρπιες και ελλιπείς γνώσεις, καλό θα ήταν η Ελληνική Αρχαιολογική Εταιρεία, και σε περίπτωση που δεν μπορεί αυτή, νέοι και αγνοί Μεσολογγίτες, που έτσι ξεφεύγοντας από τα μεγάλα λόγια θα μπορούσαν να κάνουν και γενναίες πράξεις, να ασχοληθούν περισσότερο, -μια και τώρα γνωρίζουν και πολλές γλώσσες,- με το θέμα της γνώσης του τόπου τους και ανατρέχοντας απανταχού στις υπάρχουσες Ιστορικές πηγές, να βοηθήσουν ούτως ώστε να τους δοθεί όχι μια αποσπασματική απάντηση αλλά μια εμπεριστατωμένη επιστημονική απάντηση του τι συνέβαινε, όχι μόνο στον τόπο του Μεσολογγίου, αλλά και στην ευρύτερη γεωγραφική ζώνη ανάμεσα των ποταμών Εύηνου και Αχελώου ανά τους αιώνες. Στο κάτω, κάτω τις γραφής ο πολιτισμός που αναπτύχτηκε στην πιο πάνω γεωγραφική ζώνη κατά τα νεοελληνικά χρόνια είναι αδύνατο να αναπτύχτηκε και να βλάστησε, και μάλιστα κάτω από της Τούρκικες συνθήκες τυραννίας που επικρατούσαν επί Τουρκοκρατίας, χωρίς να έχει συνεχείς και μακραίωνες Ελληνικές ρίζες και πηγές. Ίσως μια σοβαρή μελέτη μας εκπλήξει.

Συνεχίζεται περιμένοντας σχόλια.

Άγιος Σπυρίδωνας προ 80 ίσως και πλέον χρόνων

Μεσολογγιτοπούλες το 1932 ντυμένες με στολές Αμαλίας

Θεοδώρα Στεφανάτου Σαρτζή και Παρασκευή Κότσαρη Σαρτζή

Μπουλες στο Μεσολόγγι 1954

Στο Σπίτι της κας Κούλας Χωραφιάδου - Κωνσταντόπουλου πριν την εντυπωσιακή τους εξόρμηση στην οδό Χαριλάου Τρικούπη 1954
Μπούλες

Η πρώτη επίσκεψη μου στον κήπο των ηρώων 1941